Abstract: Institutionalised military education is a relatively recent phenomenon against the backdrop of the long and complex history of our continent. It began approximately 200–250 years ago in the form that has led it to its current shape. This was the effect of the profound changes that reshaped the structure of societies, and triggered a number of far-reaching cultural transformations that have had both a direct and an indirect impact on the character, role, function, tasks and competences of states. This paper presents a historical overview of military education since ancient times up to the period when the army developed its institutional proto-modern maturity. Particular emphasis has been placed on the connections and correlations between the cultural and/or social setting of a state which has its own defence force and the ways of equipping the commanding military staff with the necessary skills and competences.
Key words: history, war, army, Europe, military education
Streszczenie: Zinstytucjonalizowana edukacja wojskowa jest na przestrzeni dziejów naszego kontynentu zjawiskiem relatywnie młodym. W postaci, która doprowadziła ją do kształtu obecnego, powstała około 200–250 lat temu. Było to konsekwencją głębokich zmian w strukturze społeczeństw, a także daleko idących przeobrażeń kulturowych, wpływających pośrednio i bezpośrednio na charakter, rolę, funkcję, zadania i kompetencje państw. Autor przedstawia rys historyczny edukacji wojskowej od czasów najdawniejszych po okres uzyskiwania przez armię instytucjonalnej, protowspółczesnej dojrzałości. Szczególną uwagę zwraca na zależność między kulturowo-społecznymi uwarunkowaniami działania państwa posiadającego armię a sposobami wyposażania kadry dowódczej w niezbędne kompetencje.
Słowa kluczowe: historia, wojna, armia, Europa, edukacja wojskowa
Zusammenfassung: Institutionalisierte militärische Bildung ist im Lauf der Geschichte unseres Kontinents eine relativ junges Phänomen. In der Form, welche sie Entwicklung bis zur gegenwärtigen Form geführt hat, ist sie vor ca. 200–250 Jahre entstanden. Es war die Folge tiefer Änderungen in der Struktur der Gesellschaften, als auch der weitgehenden Kulturumwandlungen, die einen unmittelbaren Einfluss auf den Charakter, Rolle, Funktion, Aufgaben und Kompetenzen der Staaten hatten. Der Autor stellt einen historischen Überblick über die militärische Bildung seit den frühesten Zeiten bis zur Zeit, als die Armee die institutionelle, protomoderne Reife bekam. Besondere Aufmerksamkeit zieht die Abhängigkeit zwischen den kulturell – sozialen Gegebenheiten für die Tätigkeiten eines die Armee besitzenden Staates und den Arten der Ausstattung mit notwendigen Kompetenzen der Führungskräfte.
Schlüsselwörter: Geschichte, Krieg, Armee, Europa, militärische Bildung
Резюме: В истории европейского континента институционализированное, военное образование является относительно новым явлением. В том виде, в котором военное образование существует сегодня, оно сформировалось около 200–250 лет назад. Это было следствием глубоких изменений в структуре обществ, а также фундаментальных культурных преобразований, косвенно и прямо влияющих на характер, роль, функцию, задачи и компетенции государств. В статье представлен исторический очерк военного образования начиная с древних времен и заканчивая периодом приобретения армией институциональной, современной формы. Особое внимание уделено взаимосвязям между культурно-социальными условиями действий государства, обладающего армией, и способами предоставления необхо-димых профессиональных компетенций командному составу.
Ключевые слова: история, война, армия, Европа, военное образование