Streszczenie: Podejmowane w ramach rewitalizacji przedsięwzięcia infrastrukturalne związane z przebudową, remontami, modernizacją czy adaptacją wiekowych budowli, mają na celu przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom o charakterze społeczno-przestrzennym. Działania rewitalizacyjne są podejmowane w przestrzeni miejskiej charakteryzującej się dużym natężeniem problemów społecznych, takich jak: bezrobocie, ubóstwo, niski poziom edukacji i bezpieczeństwa, a także przestępczość. Związek między degradacją przestrzeni miejskiej a poziomem bezpieczeństwa społeczności lokalnej w miastach został dostrzeżony na początku XX w. przez badaczy szkoły chicagowskiej, znanej z próby przeniesienia orientacji ekologicznej na grunt badań społecznych. Rozwinięciem dorobku tej szkoły były badania prowadzone od lat 60. w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie. Rozczarowanie ograniczoną możliwością oddziaływania na potencjalnych sprawców oraz niską skutecznością resocjalizacji skłoniło badaczy do skoncentrowania uwagi na innych teoriach skupiających się na zapobieganiu przestępczości w miastach, w tym na uwarunkowaniach przestrzennych. Powstałe ujęcia teoretyczne stanowiły zbiór postulatów dotyczących tego, w jaki sposób należy kształtować przestrzeń miejską, aby sprzyjała ona redukcji przestępczości oraz stanowiła czynnik wzmacniający poczucie bezpieczeństwa lokalnej społeczności. Celem artykułu jest analiza głównych postulatów sformułowanych przez amerykańskich i kanadyjskich kryminologów i urbanistów, dotyczących przestrzennych aspektów bezpieczeństwa w miastach, a także próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy podczas prowadzenia przedsięwzięć rewitalizacyjnych na zdegradowanych obszarach miejskich możliwe jest zastosowanie tych postulatów w celu przeciwdziałania negatywnym zjawiskom o charakterze społeczno-przestrzennym.
Słowa kluczowe: rewitalizacja, obszar zdegradowany, bezpieczeństwo przestrzeni, bezpieczeństwo publiczne, zapobieganie przestępczości, miejska społeczność lokalna
Abstract: Infrastructural projects undertaken as part of recovery schemes – including reconstruction, renovation, modernisation, and adaptation of old buildings – are aimed at counteracting negative socio-spatial phenomena. This is due to the fact that urban recovery initiatives are conducted in places epitomised by a large concentration of social problems, including unemployment, poverty, poor education, as well as crime, and low levels of safety and security. The connection between degradation of urban space and the level of security in local urban communities was noticed at the beginning of the twentieth century by researchers from the Chicago School, known for their efforts to transfer ecological orientation into social sciences. The social accomplishments of the Chicago School were further developed in the 1960s in the US and Canada. The disappointment with limited ability to influence potential criminals and the low success rate of rehabilitation schemes pushed researchers to focus on other theories pertaining to crime prevention in cities, and to focus more on spatial conditions. The emerging theoretical approaches constituted a set of postulates regarding the ways in which urban space ought to be shaped in order to effectively reduce crime rates and strengthen the sense of security in local communities. The aim of this paper is to analyse the leading urban space security postulates formulated by American and Canadian criminologists and urbanists, and to attempt to provide a sensible answer to the question of whether it is possible to use these postulates for recovery projects in disadvantaged urban areas in order to counteract negative socio-spatial phenomena.
Key words: recovery, disadvantaged area, space security, public security, crime prevention, urban local community
Zusammenfassung: Die im Rahmen des Wiederaufbaus vorgenommenen mit dem Umbau, Renovierungen, Modernisierung oder Anpassung der alten Gebäude verbundenen Infrastrukturvorhaben haben zum Ziel, die negativen sozialräumlichen Erscheinungen zu verhindern. Die Revitalisierungsaktivitäten werden in den städtischen Gebieten vorgenommen, welche durch die hohe Intensität der sozialen Probleme, wie: Arbeitslosigkeit, Armut, niedriges Bildungs- und Sicherheitsniveau, als auch die Kriminalität gekennzeichnet sind. Der Zusammenhang zwischen der Zerstörung der städtischen Gebiete und des Sicherheitsniveaus der lokalen Bevölkerung in den Städten wurde am Anfang des XX. Jahrhunderts von den Forschern der Chicagoer Schule bemerkt. Die Schule war dafür berühmt, dass sie die ökologische Orientierung auf die sozialen Forschungen zu übertragen versuchte. Die Entwicklung der Errungenschaften dieser Schule waren die seit den 60. Jahren in den Vereinigten Staaten und in Kanada geführten Untersuchungen. Enttäuschung über die eingeschränkte Möglichkeit der Auswirkung auf die potenziellen Täter und geringe Wirksamkeit der Resozialisierung veranlasste die Forscher den Schwerpunkt auf andere Theorien über die Kriminalprävention in den Städten, darin auf die räumlichen Gegebenheiten zu legen. Die entstandenen tehoretischen Ansätze waren eine Sammlung von Forderungen dazu, auf welche Weise der städtische Raum gestaltet werden soll, damit er der Verringerung der Kriminalität beiträgt und zum Faktor wird, der das Gefühl der Sicherheit der Bevölkerung verstärkt. Das Ziel des Artikels ist die Analyse der elementaren, von den amerikanischen und kanadischen Kriminologen und Stadtplanern formulierten Forderungen zu den räumlichen Aspekten der Sicherheit in den Städten, als auch der Versuch die Antwort auf die Frage, ob es während der auf den zerstörten städtischen Gebieten geführten Wiederaufbauarbeiten möglich ist, diese Forderungen zum Ziel der Bekämpfung der negativen sozialräumlichen Erscheinungen zu verwenden.
Schlüsselwörter: Wiederaufbau, zerstörtes Gebiet, Raumsicherheit, öffentliche Sicherheit, Kriminalprävention, lokale städtische Gemeinschaft
Резюме: Реализуемые в рамках ревитализации инфраструктурные проекты, связанные с реконструкцией, ремонтом, модернизацией или адаптацией старых зданий, направлены на противодействие негативным явлениям социально-пространственного характера. Действия направленные на воссоздание и оживление городского пространства проводятся в районах, характеризующихся высокой интенсивностью социальных проблем, таких как – безработица, бедность, низкий уровень образования и безопасности, преступность. Связь между деградацией городского пространства и уровнем безопасности местного сообщества в городах была замечена еще в начале ХХ века исследователями чикагской школы, известной своими попытками перенести экологическую ориентацию в область социальных исследований. Достижения этой школы были расширены исследованиями, проводимыми в 60-е гг. в США и Канаде. Разочарование ограниченными возможностями воздействия на потенциальных правонарушителей и низкой эффективностью социальной реабилитации, вынудило исследователей сосредоточить свое внимание на других теориях, направленных на предупреждение преступности в городах, в том числе учитывающих пространственные условия. Полученные теоретические решения представляют собой набор постулатов о том, как необходимо формировать городское пространство, чтобы оно способствовало снижению преступности и способствовало укреплению чувства безопасности местного сообщества. В статье проведен анализ основных постулатов, сформулированных американскими и канадскими криминалистами и градостроителями, касающимися пространственных аспектов безопасности в городах, а также дана попытка дать ответ на вопрос: можно ли при реализации проектов регенерации деградированных городских районов, применить эти постулаты в целях противодействия негативным явлениям социально-пространственного характера.
Ключевые слова: ревитализация, деградированная территория, безопасность пространства, общественная безопасность, профилактика преступности, городское местное сообщество