BTiP 2021, nr 1 – Artykuł 11

State Sovereignty in the Light of Spheres of Influence – a Case Study of Two States: the Republic of Serbia, and Montenegro

Suwerenność państwa w kontekście sfer wpływów – casus dwóch państw: Republiki Serbii i Czarnogóry
Staatssouveränität im Lichte der Einflussbereiche – eine Fallstudie zweier Staaten: der Republiken Serbien und Montenegro
Суверенитет государства в контексте сфер влияния – на примере двух государств: Республики Сербии и Черногории

Ewa Bujwid-Kurek | Jagiellonian University in Kraków
ORCID 0000-0001-7634-828X

„Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, 1/2021, s. 189-204
DOI 10.48269/2451-0718-btip-2021-1-011
PDF: English

Streszczenie: W artykule podjęto próbę ustalenia, czy w sytuacji gdy państwo znajduje się w sferze wpływów – rozumianej tu m.in. jako nawiązanie kontaktów między państwami – jest możliwe zachowanie jego pełnej suwerenności, czy też każde oddziaływanie z zewnątrz, mimo dobrowolnie nawiązanych kontaktów, nawet w oparciu o wypracowanie konsensusu, ogranicza zwłaszcza państwa słabsze. Pod rozwagę wzięto dwa państwa: Republikę Serbii i Czarnogórę oraz nawiązaną przez nie współpracę bilateralną z takimi pastwami jak: Rosja, USA, Niemcy, Turcja, Chiny. Przeprowadzona analiza utwierdza w przekonaniu, że zarówno Serbia, jak i Czarnogóra są przedmiotem żywego zainteresowania wymienionych państw. Nie tylko dlatego, że Serbia i Czarnogóra są państwami słabymi pod względem gospodarczym, dającymi się łatwo podporządkować, ale także, a może przede wszystkim, że ich położenie ze względu na walor strategiczny jest niebywale intratne. Nadto, co szczególne warte jest podkreślenia, zarówno w Serbii, jak i w Czarnogórze ścierają się interesy najbardziej liczących się obecnie państw świata. Taka sytuacja sprawia, że Serbia i Czarnogóra nie są w pełni samodzielnymi państwami, mimo ogłoszonych przez nie aktów niepodległości, lecz są obiektem zainteresowania aktorów zewnętrznych, co może doprowadzić do zagrożenia bezpieczeństwa w regionie bałkańskim.
Słowa kluczowe: suwerenność, państwo, współpraca międzynarodowa, sfera wpływów, Republika Serbii, Czarnogóra
Abstract: The paper makes an attempt to determine whether in a situation where a given state finds itself in a sphere of influence – which is understood here as, inter alia, establishing contacts with other states – it is still possible to maintain its full sovereignty, or whether any form of external influence, despite the voluntarily established contacts, even on the basis of working out a consensus, actually limits the weaker states in particular. Two countries have been taken into consideration: the Republic of Serbia, and Montenegro, with major emphasis on the bilateral cooperation they have established with countries such as Russia, the US, Germany, Turkey, and China. The analysis that has been conducted confirms the assumption that both Serbia and Montenegro are of great interest to the above listed countries: this is true not only because they are economically weak countries that can be easily subordinated, but also, and perhaps above all, because their location is extremely profitable and of strategic significance. What is particularly worth emphasising is the fact that both in Serbia and in Montenegro, the interests of the most important countries of the world clash. This means that Serbia and Montenegro are not only not fully independent states, despite the acts of independence they have announced, but also that they are in fact “object of interests” for a number of “foreign” players, a situation that may ultimately lead to a threat to security in the Balkan region.
Key words: sovereignty, state, international cooperation, sphere of influence, Republic of Serbia, Montenegro
Zusammenfassung: Der Beitrag versucht festzustellen, ob es in einer Situation, in der sich ein bestimmter Staat in einem Einflussbereich befindet – der hier unter anderem als Kontaktaufnahme mit anderen Staaten verstanden wird – weiterhin möglich ist, seine volle Souveränität aufrechtzuerhalten. Oder ob jede Form von externem Einfluss, trotz der freiwillig eingerichteten Kontakte, auch auf der Grundlage eines Konsenses, insbesondere die schwächeren Staaten einschränkt. Zwei Länder wurden berücksichtigt: Serbien und Montenegro, wobei der Schwerpunkt auf der bilateralen Zusammenarbeit mit Ländern wie Russland, den USA, Deutschland, der Türkei und China liegt. Die durchgeführte Analyse bestätigt die Annahme, dass sowohl Serbien als auch Montenegro für die oben aufgeführten Länder von großem Interesse sind: Dies gilt nicht nur, weil es sich um wirtschaftlich schwache Länder handelt, die leicht untergeordnet werden können, sondern auch und vielleicht vor allem, weil Ihr Standort äußerst profitabel und von strategischer Bedeutung ist. Besonders hervorzuheben ist die Tatsache, dass sowohl in Serbien als auch in Montenegro die Interessen der wichtigsten Länder der Welt aufeinander treffen. Diese Situation macht Serbien und Montenegro trotz ihrer erklärten Unabhängigkeitsakte nicht zu völlig unabhängigen Staaten, sondern zu Objekten des Interesses externer Akteure, was zu Sicherheitsrisiken in der Balkanregion führen kann.
Schlüsselwörter: Souveränität, Staat, internationale Zusammenarbeit, Einflussbereich, Republik Serbien, Montenegro
Резюме: В статье предпринята попытка дать ответ на вопрос, возможно ли в ситуации, когда данное государство находится в сфере влияния другого (например, в следствии налаживания контактов между государствами), сохранение полного суверенитета, или же, любое внешнее влияние (несмотря на добровольно установленные контакты, даже на основе выработанного консенсуса), ограничивает суверенитет особенно слабых государств. В исследовании был рассмотрен пример двух государств: Сербии и Черногории, а также налаженное ими двустороннее сотрудничество с Россией, США, Германией, Турцией, Китаем. Проведенный анализ подтверждает предположение о том, что и Сербия, и Черногория находятся в поле внимания упомянутых государств: не только потому, что Сербия и Черногория, являются слабыми, с точки зрения экономики, государствами, которые легко подчинить, но прежде всего ввиду их чрезвычайно важного стратегического положения. Следует подчеркнуть, что в Сербии и Черногории сталкиваются интересы важнейших в настоящее время государств мира. Такая ситуация делает Сербию и Черногорию не полностью самостоятельными государствами, несмотря на провозглашенные ими акты независимости. Они являются «объектом интересов» для ряда внешних игроков, что в конечном итоге может представлять угрозу безопасности в балканском регионе.
Ключевые слова: суверенитет, государство, международное сотрудничество, сфера влияния, Республика Сербия, Черногория