Człowiek w procesie przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym

Kazimierz Jaremczuk | Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
ORCID 0000-0002-6044-3319

„Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, 1/2025, s. 105-115
DOI 10.48269/2451-0718-btip-2025-1-006
PDF: Polski

Streszczenie: Jedną z potencjalnych przyczyn powstawania sytuacji kryzysowych jest permanentny proces uprzedmiotawiania człowieka, który traci swoją niepowtarzalność i pozostaje uzależniony od jakichś sił, od radykalnej podległości. Przedmiotowe uzależnienie wymaga analizy przyczynowej, bowiem znajomość zależności przyczynowych upoważnia do konstatacji, że ktoś lub coś nadaje się do realizacji danego celu. Dyrektywa ta dotyczy między innymi sytuacji kryzysowych, gdzie dominuje prymat racjonalności nad irracjonalnością. Jednakże, jak zauważa Tadeusz Pszczołowski, irracjonalność powinna „służyć” racjonalności, ze względu na bezpieczeństwo człowieka, jego strach. W związku z tym bezpieczeństwo człowieka to w konsekwencji dążenie do prymatu człowieka wobec rzeczy.

Słowa kluczowe: człowiek, sytuacje kryzysowe, celowościowość, przyczynowość, strach, bezpieczeństwo

Man in the process of counteracting crisis situations

Abstract: One of the potential causes of crisis situations is the permanent process of objectifying a human being, who loses his uniqueness and remains dependent on some forces, on radical subordination. This dependence requires causal analysis, because knowledge of causal relationships authorizes the conclusion that someone or something is suitable for achieving a given goal. This directive concerns, among others, crisis situations, where the primacy of rationality over irrationality dominates. However, as Tadeusz Pszczołowski notes, irrationality should “serve” rationality, due to the safety of man, his fear. In connection with this, human safety is, in consequence, striving for the primacy of man over things.

Key words: man, crisis situations, purposefulness, causality, fear, safety