Odporność społeczności lokalnej na zagrożenia kryzysowe – ku holistycznym ramom odporności

Janusz Ziarko | Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
ORCID 0000-0002-9100-2807

„Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, 1/2025, s. 145-160
DOI 10.48269/2451-0718-btip-2025-1-009
PDF: Polski

Streszczenie: Anglojęzyczna literatura szeroko ujmuje problematykę definiowania i szacowania odporności. Prezentowane analityczne ramy odporności i powiązane narzędzia pomiaru nie są jednak dobrze zintegrowane ani ze specyfiką lokalnej społeczności i dynamiką jej przeobrażeń, ani z procesami zarządzania społecznością i infrastrukturą. To utrudnia skuteczne wykorzystanie wyników pomiaru w podejmowaniu decyzji. Z kolei w polskojęzycznej literaturze tematyka definiowania i szacowania odporności jest poruszana sporadycznie i do tej pory nie przedstawiono analitycznych ram odporności społeczności lokalnych i powiązanych narzędzi, które mogłyby skutecznie wspierać podejmowanie decyzji poprawiających przygotowanie społeczności do reagowania w sytuacjach kryzysowych.
Celem artykułu jest przedstawienie względnie szczegółowego sposobu rozumienia odporności społeczności lokalnej prezentowanego w literaturze przedmiotu oraz zaproponowanie ujęcia odporności adekwatnego do specyfiki, możliwości, potrzeb i oczekiwań lokalnych środowisk w odniesieniu do różnych rodzajów zagrożeń kryzysowych

Słowa kluczowe: odporność, definicje odporności społeczności lokalnych, elementy odporności, ramy odporności

Local community resilience to crisis threats: towards a holistic resilience framework

Abstract: The English-language literature broadly covers the issue of defining and estimating resilience. However, the presented analytical framework for resilience and related measurement tools are not well integrated with the specificity of the local community and its transformation dynamics, nor with the community and infrastructure management processes. This makes it difficult to effectively use the measurement results in decision-making. On the other hand, in the Polish-language literature, the subject of defining and estimating resilience is rarely discussed, and so far no analytical framework for the resilience of local communities and related tools that could effectively support decision-making to improve the preparedness of communities to respond to crisis situations have not been presented.
The aim of the article is to present a relatively detailed way of understanding the resilience of the local community presented in the literature on the subject and to propose an approach to resilience that is adequate to the specificity, capabilities, needs and expectations of local communities in relation to various types of crisis threats.

Key words: resilience, definitions of resilience of local communities, elements of resilience, resilience framework